Veliki kašalj (pertusis) se pojavio u Srpskoj
- Detalji
- Objavljeno: Subota, 09 Decembar 2023 00:32
Početkom novembra Institutu za javno zdravstvo Republike Srpske prijavljena su tri laboratorijski potvrđena slučaja velikog kašlja (pertusisa). Imajući ovu činjenicu u vidu, Institut je, od pojave prvih slučajeva obolijevanja u susjednim zemljama, svim zdravstvenim ustanovama u Republici Srpskoj poslao preporuke za postupanje.
Šta je pertuisis (veliki kašalj)
Pertusis ili veliki kašalj predstavlja veoma zaraznu bolest, od koje najčešće obolijevaju mala djeca. Bolest uzrokuje bakterija Bordetella pertussis, koja se nakon ulaska u respiratorni sistem domaćina razmnožava i stvara toksine, usljed čega nastaje oštećenje respiratorne sluznice.
Bordetella pertussis je aerobni, mali, kratak, nepokretan Gram negativni bacil koji poseduje više toksina sa osobinama da dovode do adherencije na trepljasti epitel, do smanjenja cilijarne aktivnosrti, nekroze epitela, do povećanja leukocitoze, limfocitoze i hemaglutinacije.
Pertusis se prenosi kapljičnim putem. Trajanje inkubacije je devet do deset dana (raspon od 6 do 21 dan). Lice je najzaraznije na početku bolesti, prilikom javljanja simptoma respiratorne infekcije (kataralni stadijum).
Simptomi velikog kašlja
Jedan od problema sa velikim kašljem je to što je, zahvaljujući intenzivnoj imunizaciji, postao mnogo rjeđi, te ponekad roditelji prve simptome bolesti ne prepoznaju na vrijeme.
Sama bolest ima nekoliko stadijuma. Prvi stadijum je kataralni stadijum (stadium catarrhale), koji traje 1-2 sedmice i nema posebne karakteristike: odlikuju ga simptomi slični gripu i prehladi, curenje nosa, kašalj i groznica. Međutim, nakon tog stadijuma nastupa stadijum zacenjavanja (stadium convulsivum) u kojem se javljaju tipični napadi kašlja (paroksizmi), kada bolesnik plazi jezik.
Ovi napadi su učestaliji noću, a predstavljaju veliki napor za organizam, naročito za organizam djeteta. Nakon napada kašlja, udah je praćen visokim zvukom.
Mogu li se javiti komplikacije?
Komplikacije pertusisa su raznolike i česte. Glavne komplikacije su: prestanak disanja (apneja), sekundarne infekcije (upala pluća, upala srednjeg uha) i posljedice naprezanja kod kašlja (krvarenja iz nosa i drugim organima, pojava kile), a poseban su problem abnormalnosti središnjeg živčanog sistema (konvulzije, encefalopatija) koje se javljaju posebno u mlađe dojenčadi.
Kako se liječi veliki kašalj ?
Liječenje se može podijeliti na simptomatsko i uzročno (antibiotsko). Obim, mjesto i vrijeme uvijek određuje ljekar, što za mlađu djecu znači obavezno bolničko liječenje. Uz simptomatsku terapiju (npr. terapija salbutamolom zbog smanjenja kašlja i bronhijalne opstrukcije) i suportivne mjere (primjena kiseonika, hranjenje nazogastričnom sondom, izvlačenje sekreta, infuzija i sl.), bolest se uvijek liječi i antibioticima. Lijek izbora je eritromicin (4 doze dnevno u trajanju od 14 dana), ali se primjenjuju i novi makrolidni antibiotici npr. azitromicin koji ima prednost zbog kratkoće i jednostavnosti primjene (jednom dnevno 3 do 5 dana).
Vakcinacija
Za primarnu zaštitu postoji efikasna vakcina (80-90% zaštite) koja ne izaziva značajne potencijalne komplikacije. Danas se koriste acelularne vakcine koje imaju prednosti u odnosu na ranije primenjivane bakterijske vakcine. One ne sadrže ceo bacil, već samo dijelove ćelije izazivača bolesti koji izazivaju imunu reakciju u tijelu primaoca. Za djecu se preporučuje vakcinacija tri puta u prvoj godini života, počev od 9. nedelje. Preporučuje se i revakcinacija između 12. i 15. meseci. Dodatno se vakcinišu djeca u uzrastu između 5 i 6 godina, i mladi između 9. i 18. rođendana.
